To wciąż jedna z najczęściej poruszanych kwestii przez aktywistów ruchów antyszczepionkowych. Jak to możliwe, że w Polsce wciąż szczepimy w pierwszej dobie, kiedy w innych krajach od szczepienia odstąpiono w ogóle, bądź szczepi się później? Wszystko ma swoją przyczynę. Kalendarz szczepień w danym kraju jest wypadkową wielu czynników, z czego jedną z najważniejszych odgrywa epidemiologia i nie może tu być mowy o przypadku.
Epidemiologia gruźlicy w Polsce
W 2017 roku odnotowano w Polsce 5787 zachorowań na gruźlicę. MDR-TB, czyli gruźlicę wielolekooporną rozpoznano u 44 pacjentów. W 2016 roku gruźlica była przyczyną zgonu 543 osób. Jak widać, gruźlica wciąż jest realnym problemem, a prawie 6000 nowych zachorowań rocznie świadczy o tym, że nie powinna się kojarzyć z okresem romantyzmu i czasów Chopina. Ogólna zapadalność wyniosła 15,1/100 tyś. mieszkańców. Większe ryzyko zachorowania na gruźlicę dotyczy dzieci do 5 r.ż, a grupą największego ryzyka są dzieci poniżej 1 r.ż. U małych dzieci rozsiew krwiopochodny prowadzi do ciężkiej gruźlicy pierwotnej, w tym postaci rozsianej zwanej prosówką i gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. U niemowląt gruźlica może rozwinąć się bardzo szybko po zakażeniu i przybrać postać zapalenia płuc.
Argument „gdyby nie wschodnia granica”
Proszę zapomnieć o lubianym w Polsce argumencie pod tytułem „gdyby nie wschodnia granica”. W 2016 roku w Polsce rozpoznano 6444 przypadki gruźlicy, zachorowania wśród cudzoziemców stanowiły zaledwie 1,4% wszystkich, a tylko 30 przypadków rozpoznano wśród obywateli Ukrainy (0,0046).
Skuteczność w zapobieganiu gruźlicy płuc
Skuteczność i mity Bardzo często można usłyszeć od zwolenników ruchów AV, że szczepionka ma niską skuteczność w zapobieganiu gruźlicy płuc. Badania pokazują, że jest to całkowita nieprawda. Choć dla różnych stref klimatycznych mogą być znaczne różnice, warto zwrócić uwagę na badanie będące metaanalizą (czyli najbardziej wiarygodne jak się da) 18 badań z randomizacją, które wskazuje, że skuteczność u dzieci szczepionych w wieku niemowlęcym wynosiła 54%, a u dzieci z ujemnym wynikiem próby tuberkulinowej, którym podawano BCG -74%.
Trwałość ochrony
Opowiemy o wynikach dwóch badań, USA – u populacji, którą zaszczepiono w wieku niemowlęcym – 60 lat Norwega – badanie objęło osoby zaszczepione w latach 1962-1975, które miały wówczas 12-50 lat. Trwałość ochrony 30-40 lat. Obserwację po takim czasie zakończono w 2011 roku.
Dlaczego pierwsza doba/przed wypisem ze szpitala?
Na początek muszę tu bardzo wyraźnie podkreślić TO NIE JEST NASZ POLSKI WYMYSŁ, tylko respektowanie międzynarodowych wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). To wg. WHO w krajach o dużej zachorowalności należy podawać ją wszystkim zdrowym noworodkom bezpośrednio po urodzeniu, jednocześnie ze szczepionką przeciwko WZW typu B. Kiedy można zrezygnować ze szczepień w 1 dobie? Są 3 kryteria (i znów! Są to wytyczne międzynarodowe, a nie polskie) z czego najważniejszym jest Zapadalność na gruźlicę płuc z dodatnim wynikiem plwociny wynosi <5/100 tyś. mieszkańców w 3 poprzedzających latach CZYLI PONAD 3X MNIEJ NIŻ OBECNIE JEST W POLSCE. (15,1/100 tyś.)
Czy rozumiecie już dlaczego szczepimy w 1 dobie, a powoływanie się na Islandię czy Szwecję przez ruchy antyszczepionkowe wynika z zupełnego niezrozumienia zagadnienia? Słowem klucz jest tutaj: epidemiologia. Wraz ze spadkiem zachorowalności także w Polsce szczepienie będzie mogło być przesunięte w kalendarzu na późniejszy czas, a może nawet zlikwidowane. Teraz to jednak nie jest jeszcze możliwe. W Polsce w ciągu ostatnich kilku lat nie odnotowano żadnego zgonu dziecka z powodu gruźlicy. W ciągu 5 lat nie stwierdzono ani jednego przypadku prosówki u małych dzieci i 2 zachorowania na gruźlicze ZOMR. Mając dużo wyższą zachorowalność wśród dorosłych, mamy jednocześnie niższą zachorowalność u dzieci niż kraje Unii Europejskiej. To wielki sukces. Dane te jednoznacznie wskazują, że szczepienie działa i po prostu ma sens.
Autor: Anna Rahnama
Źródła:
„Czy w Polsce powszechne szczepienie BCG jest nadal uzasadnione”, Medycyna Praktyczna, październik-grudzień 2018, autorstwa p. dr hab. n. med Maria Korzeniowska- Koseła i prof. Dr hab. n. med. Jacek Wysocki
Dane Państwowego Zakładu Higieny szczepienia.info Strona Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
Choroby zakaźne i pasożytnicze Z. Dziubek, 2017, PZWL